Het Enneagram is een oud én eigentijds model, een fantastisch hulpmiddel tot zelfkennis. Het is een spiegel waarin je je patronen, drijfveren, kwaliteiten, valkuilen en andere persoonlijke aspecten kunt onderzoeken en herkennen.

Je zult in alle negen typen wel iets van jezelf herkennen, toch is er altijd één type waarin jij je het meest herkent en waar je ook het meest van kunt leren. In een diepte-interview staan we stil bij uiteenlopende thema`s en onderwerpen. Hiermee krijg je inzicht in de manier waarop deze thema`s een rol spelen in je privéleven en in je werk.

De typen worden in drie groepen ingedeeld, drie manieren om de wereld te ervaren: door voelen, denken en fysiek beleven. Deze ervaring is gekoppeld aan drie lichaamscentra: hart, hoofd en buik.

“De Enneagram workshop heeft bij mij veel kwartjes doen vallen en lucht en ruimte gegeven voor mezelf. In het contact met anderen heb ik mijn verwachtingspatroon bijgesteld. Ik had dit eerder moeten doen. Een aanrader!”

Harttypen

De harttypen stellen gevoelens centraal. Zij stellen zich de vraag Met wie ben ik? De typen 2, 3 en 4 doen hun intuïtieve indrukken vooral op via emotionele ervaringen. Hun automatisme is de aandacht te richten vanuit het hartcentrum. Hier is hun intuïtieve stijl op gebaseerd. Het hartcentrum verbindt het hoofd en buikcentrum. Het is de plaats van liefde, genegenheid en verbondenheid met anderen. Het beeld dat anderen van hen hebben is belangrijk. Hoe ziet de ander mij? Zij ontlenen hun waarde aan de erkenning van anderen en prestige in de ogen van anderen. De zetel van schaamte en verdriet.

Type 2: De helper, de gever, de (ver)zorger, de macht achter de schermen
Basismotivatie is goedkeuring te krijgen door te voorzien in de behoeften van belangrijke anderen. Aandacht gaat naar de behoeften en gevoelens van anderen. Wil anderen graag helpen. Heeft een dienstverlenende instelling, en heeft de neiging zich daarbij onmisbaar te maken. Ziet de kwaliteiten van anderen en kan hen daarin stimuleren. Verwacht impliciet goedkeuring, genegenheid en waardering terug, en kan emotioneel, veeleisend en manipulatief worden als dat niet gebeurt. Is afhankelijk van relaties. Toont verschillende kanten van zichzelf aan verschillende mensen. Heeft moeite met ontvangen.
Ontwikkeling is in de richting van werkelijk om mensen geven, belangeloos ondersteunend zijn, en eigen vrijheid kiezen in plaats van alleen anderen ter wille te zijn.

Type 3: De performer, de succeszoeker, de harde werker, de acteur
Basismotivatie is acceptatie verwerven door te presteren. Aandacht gaat naar het uitvoeren van taken. Kan teams enthousiasmeren om een taak uit te voeren. Is competitief, wil succesvol en de beste zijn. Het doel moet zo efficiënt mogelijk bereikt worden. Is ongeduldig en boos als anderen vertragen. Heeft daarbij weinig oog voor gevoelens van anderen en van zichzelf. Imago en relatieve status zijn belangrijk. Presenteert daartoe zaken op een manier waarvan hij verwacht dat die acceptabel zal zijn, en kan daarbij heel verschillende rollen spelen. Verwacht dat waardering en erkenning gebaseerd zijn op wat hij doet, niet op wie hij is.

Ontwikkeling is in de richting van waarachtigheid, echt zichzelf zijn in plaats van een rol te spelen.

Type 4: De (tragische) romanticus, de artiest, de individualist, de idealist
Basismotivatie is het hervinden van wat men voelt dat verloren is door uniek te zijn. Aandacht gaat naar wat ontbreekt. Heeft de neiging meer te waarderen wat er niet is dan wat er wel is. Is een gevoelsmens, kan dit uiten, of diep in zich voelen. Is op zoek naar een diepe emotionele binding en authenticiteit in relaties. Idealist, wordt aangetrokken door het onbereikbare. Voelt zich anders dan anderen. Is empathisch, speciaal als mensen het moeilijk hebben. Wil zelf niet even snel van zijn moeilijkheden afgeholpen worden, maar de pijn ervaren. Kan creatief, artistiek, romantisch zijn.

Ontwikkeling is in de richting van het accepteren van het gewone, gelijkmoedigheid, vervulling vinden in het hier en nu.

“Mijn (huidige) man en ik hebben bij Cecile de workshop ‘Enneagram en Relaties’ gevolgd. Het is al enige tijd geleden, maar ik pluk er nog dagelijks de vruchten van.”

Hoofdtypen

De hoofdtypen zijn met hun intuïtie vooral met het hoofd verbonden. Zij nemen waar via mentale indrukken. Zij stellen zich de vraag Hoe ziet deze situatie eruit? Het is de plaats van mentale activiteit, zoals denken, analyseren, visualiseren, fantaseren, conceptualiseren, denkbeelden met elkaar in verband brengen. Eerst denken dan doen. Dit alles om zijn angst onder controle te houden. Ontwikkeling van gevoelens is via het denken.

Type 5: De waarnemer, de onderzoeker, de denker, de analyticus
Basismotivatie is zich beschermen tegen inmenging door anderen, door zichzelf genoeg te zijn. Aandacht gaat naar waarnemen. Analyseert, onderzoekt, denkt voordat hij doet. Wil zijn tijd en energie beschermen, houdt daarom niet van claims, afhankelijkheid en te grote betrokkenheid. Houdt ook emotioneel afstand, vindt het gemakkelijker in contact te komen met zijn eigen gevoelens als hij alleen is. Door zijn behoeften te minimaliseren voorkomt hij betrokken te raken.

Ontwikkeling is in de richting van rustige besluitvorming, overzicht, echte onafhankelijkheid.

Type 6: De loyalist, de scepticus, de troubleshooter, de rebel
Basismotivatie is veiligheid creëren door waakzaamheid, verbeeldingskracht en twijfel. Aandacht gaat naar mogelijk gevaar en bedreiging, wat er mis kan gaan. Heeft daarover een levendige verbeelding. Is waakzaam, plichtsgetrouw, wordt soms geplaagd door twijfel. Heeft daardoor een neiging tot uitstellen, ook omdat zichtbaarheid kan leiden tot aangevallen worden. Heeft de neiging zich met de underdog te vereenzelvigen en daarvoor op te komen. Heeft een gezond wantrouwen ten opzichte van autoriteiten en kan dan de rol van advocaat van de duivel spelen om hen uit te testen, of gaat autoriteiten uit de weg. Heeft een radar voor verborgen agenda’s. Als hij zich voor iets of iemand inzet, is hij erg loyaal aan dat doel of die persoon.

Ontwikkeling is in de richting van moed en vertrouwen.

Type 7: De levensgenieter, de optimist, de visionair, de charmeur
Basismotivatie is angst en pijn vermijden door het verbeelden en opzoeken van plezierige mogelijkheden. Aandacht gaat naar wat positief is, interessante toekomstmogelijkheden. Ervaringen zijn belangrijker dan resultaat. Heeft de neiging negatieve zaken positief te (her)interpreteren. Wil graag alle opties open houden, houdt niet van beperkingen, commitment is moeilijk. Is charmant, stimulerend, enthousiasmerend. Heeft graag een totaalbeeld van hoe zaken in elkaar passen, verbindt ideeën met elkaar. Probeert op gelijk niveau te komen met autoriteiten, wat tot conflicten kan leiden.

Ontwikkeling is in de richting van keuzen maken, niet alles willen, commitment aangaan, dingen afmaken, feedback serieus nemen.

Buiktypen

De buiktypen, ofwel bewegingstypen, zijn fysiek georiënteerd. Zij ontvangen hun intuïtieve indrukken via het lichaam. Zij stellen zich de vraag Wat is mijn positie ten opzichte van mijn omgeving? Het is de bron van vitaliteit, energie en instinct. Handelen op basis van non-verbale signalen. Buiktypen hebben de neiging zich tegen anderen te keren. Hebben te kampen met een intrinsiek gevoel van tekortschieten en zich waardeloos voelen. Drijvende emotie is woede. Als ze gefixeerd zijn, vergeten ze zichzelf.

Type 8: De baas, de leider, de beschermer, de krijgsman of -vrouw
Basismotivatie is respect krijgen door sterk en confronterend te zijn en kwetsbaarheid te verbergen. Aandacht gaat naar macht, sterk zijn, dominantie, willen (be)heersen. Is direct, actiegericht. Toont boosheid en kracht openlijk, heeft moeite met eigen kwetsbaarheid. Heeft respect voor tegenstanders die vechten. Houdt van waarheid. Heeft een groot rechtvaardigheidsgevoel, komt op voor zwakkeren. Benadert dingen op een alles-of-niets-manier. Kan objectieve waarheid en eigen belang niet altijd onderscheiden. Heeft een neiging tot excessief gedrag. Heeft behoefte aan stimulering en opwinding.

Ontwikkeling is in de richting van het erkennen van eigen kwetsbaarheid, het vinden van een innerlijke waarheid, de wereld onbevangen tegemoet treden.

Type 9: De bemiddelaar, de vredestichter, de vredebewaarder, de onderhandelaar
Basismotivatie is harmonie verwerven door zichzelf te vergeten en zich te richten op anderen. Aandacht gaat naar ingeschatte verwachtingen en wensen van anderen. Heeft de neiging tegemoet te komen aan die verwachtingen en wensen. Vermijdt conflict, streeft naar harmonie. Kan zich makkelijk inleven in verschillende standpunten, weet oplossingen te vinden die iedereen accepteert. Past zich uiterlijk aan anderen aan, wordt vaak gezien als innemend, laconiek, meegaand, maar kan innerlijk zeer koppig zijn. Heeft moeite met het bewaken van eigen grenzen en het zich realiseren wat hij zelf wil. Zegt moeilijk nee. Uit boosheid op een indirecte manier. Heeft de neiging ongenoegen niet te voelen door op te gaan in iets anders.

Ontwikkeling is in de richting van zelfacceptatie, keuzen maken, daadkracht.

Type 1: De perfectionist, de hervormer, de verbeteraar, de leraar
Basismotivatie is genegenheid te krijgen door het juiste te doen en het goed te doen. Aandacht gaat naar wat goed en fout is, vooral wat verbeterd kan worden. Heeft een constante innerlijke monitor. Voelt zich sterk verantwoordelijk, het werk gaat vóór het meisje (of vriendje.) Onderdrukt eigen behoeften. Is ervan overtuigd dat er één goede manier is. Heeft een neiging tot rigiditeit en tot overmaat aan controle. Is bang fouten te maken. Voelt zich ethisch superieur.
Ontwikkeling is in de richting van acceptatie dat de wereld nu eenmaal (nog) niet volmaakt is, een hoge moraal, een ideaal kunnen realiseren.

Het Enneagram is ook zeer geschikt om onderlinge relaties of samenwerking onder de loep te nemen en te verbeteren.

“Het is zo waardevol en verrijkend om inzicht te krijgen in je eigen type, die van de ander en de interactie daartussen. Het is voor mij een basis voor mijn verdere persoonlijke ontwikkeling.”